Trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Kon Tum đã và đang thực hiện có hiệu quả nhiều chương trình, chính sách dân tộc đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2017-2020 được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016. Theo đó, mục tiêu của Đề án là tập trung giải quyết những vấn đề khó khăn, bức xúc nhất về  đời sống, sản xuất; từng bước cải thiện và nâng cao điều kiện sống cho hộ dân tộc thiểu số nghèo, hộ nghèo ở vùng đặc biệt khó khăn.

Thực hiện Quyết định số 2085/QĐ-TTg và hướng dẫn của các bộ, ngành Trung ương. Năm 2017, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum đã ban hành Đề án thực hiện Quyết định 2085/QĐ-TTg và điều chỉnh bổ sung đề án vào năm 2019 với tổng số lượt hộ có nhu cầu hỗ trợ các nội dung trên địa bàn 9 huyện, 01 thành phố là 21.572 lượt hộ; trong đó: hỗ trợ đất ở 2.394 hộ; hỗ trợ đất sản xuất 795 hộ; hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề 5.992 hộ; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán  11.188 hộ; hỗ trợ bố trí, sắp xếp ổn định dân cư với tổng số hộ theo Đề án là 509 hộ.

Sau 03 năm triển khai thực hiện Đề án, từ nguồn vốn sự nghiệp ngân sách trung ương phân bổ, ngân sách địa phương bố trí trên địa bàn tỉnh đã hỗ trợ cho 7.599 lượt hộ, trong đó hỗ trợ đất ở (sạn tạo nền nhà) 1.660 hộ từ nguồn ngân sách địa phương; hỗ trợ đất sản xuất cho 122 hộ, Hỗ trợ chuyển đổi nghề cho 818 hộ và hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán 4.999 hộ từ nguồn vốn sự nghiệp ngân sách trung ương với tổng kinh phí hỗ trợ các nội dung là 14.325,3 triệu đồng. Để các đối tượng được thụ hưởng có thêm kinh phí, có điều kiện mở rộng phát triển sản xuất, chăn nuôi, mua sắm máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2017-2020 trên địa bàn tỉnh đã tổ chức cho 2.247 lượt hộ vay vốn với kinh phí 87.110 triệu đồng.

Người dân mở rộng phát triển chăn nuôi từ nguồn vốn của Đề án

Có thể nói, qua 3 năm triển khai thực hiện các nội dung của Đề án theo quyết định 2085/QĐ-TTg đã  khẳng định được tính thiết thực, hiệu quả của Đề án; từng bước góp phần tạo điều kiện cho hộ nghèo dân tộc thiểu số, hộ nghèo ở các xã, thôn, làng đặc biệt khó khăn tăng gia phát triển sản xuất; chủ động hơn về nguồn nước trong sinh hoạt, nhất là vào mùa khô từ đó mang lại thu nhập ổn định, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, vươn lên trong cuộc sống, thoát nghèo và hạn chế được tình trạng trông chờ ỷ lại vào chính sách hỗ trợ của Đảng và Nhà nước, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của tỉnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện vẫn còn có những tồn tại, hạn chế như:

- Công tác tuyên truyền vận động, nâng cao nhận thức của người dân về thực hiện chính sách còn thiếu kỹ năng trong cung cấp thông tin, vận động dẫn đến vẫn còn một số đối tượng chưa hiểu hết được tính ưu việt của chính sách đối với hộ nghèo dân tộc thiểu số và hộ nghèo ở xã, thôn đặc biệt khó khăn nhất là tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng chính sách xã hội.

- Số hộ nghèo ở các địa phương có sự thay đổi, biến động theo từng năm, do đó, danh sách đối tượng thụ hưởng được rà soát, phê duyệt Đề án so với thời điểm thực hiện có phần không còn phù hợp đã ảnh hưởng đến đến công tác tổ chức, triển khai thực hiện.

- Định mức hỗ trợ một số nội dung còn thấp như: hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán (1,5 triệu đồng/1 hộ), mức hỗ trợ chuyển đổi nghề (5 triệu đồng/1 hộ)  trong khi đó nhu cầu của người dân thì nhiều, khác nhau, đối tượng được hỗ trợ thuộc hộ nghèo không có khả năng để góp thêm nên rất khó thực hiện;

- Nhu cầu nguồn vốn để thực hiện các nội dung lớn nhưng nguồn vốn Trung ương hỗ trợ phân bổ còn thấp, vì vậy quá trình triển khai thực hiện các nội dung không đồng bộ, chưa đạt kết quả như mục tiêu đề ra. Việc tổ chức lồng ghép thực hiện các chương trình, dự án khác với Đề án còn hạn chế.

Việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt trong thời gian qua không chỉ thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, hộ nghèo ở xã, thôn, làng đặc biệt khó khăn mà đây còn là động lực giúp hộ nghèo vươn lên thoát nghèo bền vững, ổn định đời sống và góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo trong tỉnh. Để thực hiện có hiệu quả việc hỗ trợ các nội dung về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số trong thời gian tiếp theo cần thực hiện một số giải pháp như:

Một là: Tăng cường và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các nội dung, mục đích, ý nghĩa của việc hỗ trợ và vận động Nhân dân phát huy mạnh mẽ nội lực, khơi dậy ý chí tự vươn lên thoát nghèo, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào hỗ trợ, đầu tư của Nhà nước.

Hai là: Khi ban hành chính sách cần xác định rõ nguồn lực để triển khai thực hiện đảm bảo theo mục tiêu đề ra; đồng thời bố trí kinh phí đủ, kịp thời theo nhu cầu và đồng bộ giữa nguồn vốn hỗ trợ với nguồn vốn vay tín dụng để địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án đã được phê duyệt. Kịp thời ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện, cơ chế thanh, quyết toán để đảm bảo tiến độ đề ra.

Ba là: Căn cứ tình hình thực tế của địa phương xác định những nội dung hỗ trợ phù hợp với nhu cầu, điều kiện và khả năng của hộ được thụ hưởng để phát huy hiệu quả nguồn vốn được hỗ trợ;

Bốn là: Chủ động nắm bắt kết quả, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng để nắm tình hình triển khai thực hiện, hiệu quả thực tế và mức độ đáp ứng nhu cầu người dân đối với các nội dung được hỗ trợ và kịp thời phát hiện và giải quyết những khó khăn, vướng mắc.

Mỹ Hạnh